Wykaz świąt nakazanych w Polsce, w których istnieje obowiązek uczestnictwa we Mszy św.
Kodeks Prawa Kanonicznego mówi, iż w niedzielę oraz inne dni świąteczne nakazane, wierni są zobowiązani uczestniczyć we Mszy św.
Pytania o święta nakazane to jedne z najczęściej zadawanych naszej wyszukiwarce. Wątpliwości wynikają m.in. stąd, że lista świąt została zmodyfikowana w 2003 r.
Niepokalane Poczęcie nie jest świętem nakazanym! Jednak wiernych zachęca się, by zgodnie z tradycją brali wtedy udział w liturgii.
Na powyższej liście nie uwzględniono uroczystości przypadających w niedziele, ponieważ niedziela zawsze jest "świętem nakazanym", tj. wierni mają wtedy obowiązek uczestniczyć we Mszy św.
Święto zostało wprowadzone do liturgii przez papieża Piusa XI w roku 1931, 1500 lat po ogłoszeniu na soborze w Efezie dogmatu o Boskim Macierzyństwie Maryi. Pierwotnie święto obchodzone było 11 października, ale w wyniku reformy liturgicznej z 1969 roku zostało podniesione do rangi uroczystości i przeniesione na 1 stycznia. Maryja „poczynając, rodząc, karmiąc Chrystusa, ofiarując Go w świątyni Ojcu i współcierpiąc z Synem swoim umierającym na krzyżu, w szczególny zaiste sposób współpracowała z dziełem Zbawiciela przez wiarę, nadzieję i miłość żarliwą dla odnowienia nadprzyrodzonego życia dusz ludzkich. Dlatego stała się nam matką w porządku łaski”. Rozpoczęcie Nowego Roku uroczystością Świętej Bożej Rodzicielki jest dla nas zachętą, by z ufnością oddać się jej w matczyną opiekę i prosić ją o pomoc w codziennych zmaganiach i jak najlepszym przeżywaniu każdego dnia. dalej ➨
Benedykt XVI, Człowiek jest stworzony do pokoju • Sławomir Zatwardnicki, Zgoda Nowej Ewy • Elżbieta Kopocz, Nowy Rok • Benedykt XVI, Nikt sam nie zbuduje własnego szczęścia • Benedykt XVI, Potrzebny jest umiar i solidarność, aby zwalczyć ubóstwo • Jan Paweł II, Encyklika Redemptoris Mater • Jan Paweł I, Do Niego należy czas i wieczność • Benedykt XVI, Niech Maryja kieruje naszymi krokami w nowym roku • więcej ➨
Uroczystość Objawienia Pańskiego obchodzona 6 stycznia jest jednym z najstarszych świąt chrześcijańskich. Ślady obchodów tej uroczystości napotykamy już w III wieku pod nazwą Epifanii. Święto to łączyło początkowo w sobie zarazem Narodzenie Pańskie, wspomnienie pokłonu Mędrców, chrzest Jezusa w Jordanie i wspomnienie cudu w Kanie Galilejskiej. Z czasem w liturgii łacińskiej głównym tematem święta stało się objawienie Zbawiciela Mędrcom ze Wschodu. Mędrcy, królowie, oddając cześć narodzonemu Dzieciątku, uznają w Nim Boga, który objawia się w ludzkiej postaci. W Ewangelii wg św. Mateusza odnajdujemy biblijne źródło tej uroczystości:
„A kiedy Jezus urodził się w Betlejem, w Judei, za dni króla Heroda, Mędrcy przybyli ze Wschodu do Jerozolimy (...). Gdy weszli do mieszkania, zobaczyli dziecko z Maryją, Jego matką. Wtedy upadłszy, oddali Mu pokłon, a po otwarciu swych szkatuł złożyli Mu dary. Złoto, kadzidło i mirrę” (por. Mt 2, 1-11). dalej ➨Monika Białkowska, Tajemnica królów • Jose G. Funes, Pytanie do Trzech Króli • Benedykt XVI, Potrzebujemy odwagi Mędrców, opartej na niewzruszonej nadziei • Jan Paweł II, Chrystus prowadzi narody wędrujące przez dzieje • Tomasz Jelonek, Bazylika obroniona przez Trzech Mędrców • Franciszek Kucharczak, Kiedy zachód był na wschodzie • R.K., Przyszedł do wszystkich • Wiesława i Andrzej Macurowie, O odwadze poznawania Boga • więcej ➨
Trudno dokładnie określić datę powstania tej uroczystości. Pierwotnie obchodzono ją razem z Zielonymi Świętami. Tak było w Jerozolimie jeszcze pod koniec IV wieku. W dniu Zesłania Ducha Świętego, w godzinach popołudniowych, wierni udawali się na Górę Oliwną, gdzie w kościele zbudowanym na pamiątkę odejścia Jezusa Chrystusa do Ojca czytano fragmenty Pisma Świętego mówiące o Wniebowstąpieniu oraz śpiewano odpowiednie hymny. Inne Kościoły już w połowie IV wieku obchodziły Wniebowstąpienie Pańskie 40 dnia jako osobną uroczystość i to upowszechniło się w następnym stuleciu tak, że św. Augustyn biskup (+430) w kazaniu mówił: „dzień dzisiejszy świętują po całym świecie” (J. Miazek). W średniowieczu we Wniebowstąpienie Pańskie zaczęto odprawiać przed Mszą Świętą uroczystą procesję przypominającą udanie się Chrystusa z Apostołami na Górę Oliwną i triumfalne wejście Zbawiciela do nieba. Na zakończenie procesji podnoszono w górę krzyż lub figurę Zmartwychwstałego na znak wejścia do domu Ojca. Figurę i krzyż paschalny odnoszono do zakrystii, a po odczytaniu Ewangelii gaszono paschał (obecnie pali się do końca uroczystości Zesłania Ducha Świętego). Po procesji też polewano zgromadzonych wodą na znak, że Bóg zsyła deszcz na dobrych i złych (por. Mt 5,45). dalej ➨
Papież Franciszek, Od smutku do radości • Piotr Sikora, Puls nieba • Janusz Poniewierski, Ostatni czyn Jezusa • Kajetan Rajski, Wniebowstąpienie Pańskie • Alfons Józef Skowronek, Niekończące się błogosławieństwo • Bogusław Zeman, Rozstanie w radości • Benedykt XVI, Jezus czeka na nas w domu Ojca • Jan Paweł II, Chwała Trójcy Świętej we Wniebowstąpieniu • więcej ➨
Uroczystość Ciała i Krwi Chrystusa po raz pierwszy świętowano w Liege w 1247 roku. Jest ona ściśle związana ze średniowieczną pobożnością eucharystyczną, przejawiającą się m.in. w pragnieniu oglądania hostii, której widok dla grzeszników pozbawionych komunii był najważniejszym momentem uczestniczenia we mszy, a dla innych spełnieniem potrzeby kontaktu z Bogiem ukrytym, lecz prawdziwym, niezależnie od komunii. Z punktu widzenia ówczesnej teologii konieczne było podkreślenie Bożej obecności w wielkości i majestacie, którą przesłoniła wizja ofiary krzyżowej Chrystusa. Znaczny wpływ na powstanie uroczystości nazywanej w Polsce tradycyjnie świętem Bożego Ciała (mszał z 1970 roku posługuje się określeniem: uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa) miały widzenia przełożonej klasztoru z Mont Cornillon koło Liege, Julianny de Retine, z których miała wynikać potrzeba ustanowienia specjalnego święta ku czci Eucharystii. Opiekun duchowy Julianny, późniejszy papież Urban IV ustanowił uroczystość Bożego Ciała świętem Kościoła powszechnego i w tym celu przygotował w 1264 roku specjalną bullę, która jednak z powodu nagłej śmierci papieża nie od razu została ogłoszona. Do tej sprawy wrócił po latach papież Jan XXII. W początkach XIV wieku święto zyskuje znaczną popularność w Anglii, Hiszpanii i w krajach skandynawskich. Z terenu Polski pierwsza informacja o uroczystym obchodzie Bożego Ciała pochodzi z diecezji krakowskiej (1320), którą zarządzał wówczas biskup Nanker. dalej ➨
Papież Franciszek, To niewiele, które staje się bogactwem • Ryszard Groń, Corpus Christi - Boże Ciało • Mariusz Pohl, Prawdziwy kult Jezusa w Najświętszym Sakramencie • Radosław Kimsza, Prawdziwy pokarm i prawdziwy napój • Tadeusz Miłek, Pan idzie z nieba • Jan Paweł II, Kościół żyje Eucharystią • Bogusław Nadolski TChr, Ekumeniczna procesja • Jan Paweł II, Chleb wędrującego ludu • Roman Landowski, Boży dar • Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Inaestimabile donum • Benedykt XVI, Św. Julianna z Cornillon • więcej ➨
Choć prawda o wniebowzięciu MB znana była w Kościele niemal od samego początku, dopiero jednak została uroczyście ogłoszona pod wpływem wątpliwości niektórych chrześcijan w czasie, kiedy każdy mógł ją sobie lepiej przyswoić, z racji bogatszej wiedzy teologicznej. Stało się to stosunkowo późno, bo w 1950 r., pod wpływem innego dogmatu ogłoszonego wiek wcześniej, o Niepokalanym Poczęciu MB, który mówił o uwolnieniu Jej od grzechu pierworodnego. W jej świetle, prawda o wniebowzięciu NMP przypomina, ze: „Niepokalana Matka Boga, Maryja zawsze Dziewica, po zakończeniu ziemskiego życia z duszą i ciałem została wzięta do chwały niebieskiej” (Breviarium fidei VI, 105).
Biblia nic nie wspomina o fakcie śmierci Maryi, ale na pewno jak każda śmiertelniczka musiała umrzeć w przeznaczonym dla Niej czasie i miejscu. Istnieje tradycja, która mówi o Jej ostatnich dniach życia w Jerozolimie, gdzie umarła śmiercią naturalną i została pogrzebana u stop Góry Oliwnej w Dolinie Jozafata, aby zaraz później być wziętą do nieba (św. Cyryl Jerozolimski). dalej ➨
Papież Franciszek, "Magnificat" kantykiem nadziei pokornych • Sławomir Zatwardnicki, Dlaczego (nie) Wniebowzięta? • Dariusz Piórkowski SJ, Ziemia w Niebie, a Niebo na ziemi • Benedykt XVI, W Maryi widzimy nasze ostateczne przeznaczenie • Jan Paweł II, Znak niezachwianej nadziei i pociechy • Paweł Siedlanowski, Pusty grób Maryi • Radosław Kimsza, Wniebowzięta • Stanisław Hołodok, Matka Boża Zielna • Pius XII, Munificentissimus Deus • Pius XII, Fulgens corona • Pius XII, Encyklika Ad Caeli Reginam • więcej ➨
Uroczystość Wszystkich Świętych otwiera przed nami niebo. Widzimy w nim wielki tłum z każdego narodu i wszystkich pokoleń, ludów i języków, odziany w białe szaty, podchodzący do tronu Baranka (por. Ap 7, 9.19). To są Święci. Znamy ich z Żywotów Świętych, ikon. Są pośród nich nasi patroni, święci i błogosławieni. W tym niezliczonym tłumie wiarą szukamy naszych bliskich. Odnajdujemy tam dobrych rodziców, dziadków, przyjaciół, sąsiadów. Są tam, bo wierzyli w Boga i życiem potwierdzali to, w co wierzyli. Tego dnia odnawiamy naszą wiarę w „świętych obcowanie”. dalej ➨
Papież Franciszek, Świętość nie jest przywilejem nielicznych • Jerzy Szymik, Marek Łuczak, Jesteśmy naczyniami połączonymi • Zbigniew Kaliszuk, Święto wszystkich świętych • Łukasz Jaksik, Zwycięstwo nad rozpaczą • Ks. Radosław Kimsza, Życie, które zmienia się, ale nigdy się nie kończy • Benedykt XVI, Żyli Ewangelią Chrystusa na co dzień • Bogusław Nadolski, Listopadowa refleksja • Jerzy Szymik, Eschatologia, czyli teologia nadziei • Jan Paweł II, Nasza przyszłość • więcej ➨
Jest rzeczą historycznie pewną, że Jezus z Nazaretu urodził się w Betlejem judzkim przed śmiercią króla Heroda Wielkiego (73-4 p.n.e), a więc według ówczesnej rachuby czasu w 748 roku od założenia Rzymu, czyli w 6 roku p.n.e. Mnich scytyjski Dionizy Mniejszy w 525 roku ustalił tę datę jako 754 rok od założenia Rzymu (ab urbe condita), a to oznacza, że pomylił się o kilka lat. Nie możemy już tego zmienić, ponieważ trzeba byłoby skorygować wszystkie daty wydarzeń historycznych od narodzenia Jezusa. Współczesne badania historyków biorą pod uwagę następujące fakty: Herod umarł w 4 roku przed Chrystusem, zatem Jezus urodził się na pewno przed tą datą. Spis ludności przeprowadził Sentius Saturninus, legat Syrii 9-6 lat przed Chrystusem. Ewangelista Mateusz pisze o Mędrcach ze Wschodu, którzy w drodze do Betlejem ujrzeli nową gwiazdę. To zjawisko astronomiczne na pewno miało miejsce. Astrofizycy stwierdzili, że była to koniunkcja dwóch planet, Saturna i Jowisza w konstelacji Ryb, wywołująca efekt świetlanej gwiazdy. Z obliczeń astronomicznych wynika, że było to dokładnie 7 lat p.n.e. Z kolei św. Łukasz napisał w swojej Ewangelii, że narodziny Jezusa nastąpiły za panowania cesarza Oktawiana Augusta (63-14). Najpewniejsza data narodzenia Jezusa mieści się więc między rokiem 6 a 7 p.n.e. Nie jest możliwe natomiast, nawet w przybliżeniu, ustalenie miesiąca i dnia narodzin na podstawie tekstów biblijnych. W III stuleciu powstała tradycja, aby narodzenie łączyć z dniem 25 grudnia. Data ta łączyła się z naturalnym cyklem roku astronomicznego, gdyż wyznaczała ją pełnia księżyca i wiosenne zrównanie dnia z nocą. dalej ➨
Michał Wojciechowski, Bóg stał się dzieckiem • Marek Łuczak, Jerzy Szymik, Etos płynie z Logosu • Grzegorz Strzelczyk, Bóg i pieluchy, czyli kim naprawdę jesteśmy? • Elżbieta Kotkowska, A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas • Stanisław Tkocz, Stał się człowiekiem • Wojciech Jędrzejewski OP, Więcej niż spełnienie • Hans Urs von Balthasar, Który sie począł z Ducha Świętego; narodził się z Maryi Panny • Św. Ireneusz z Lyonu, Dlaczego Słowo stało się człowiekiem? • Papież Franciszek, Narodzenie • Benedykt XVI, Prawdziwa radość i światło Bożego Narodzenia • Jan Paweł II, Światło, które rozprasza nasze ciemności • więcej ➨
Aktualna lista świąt nakazanych (po 2003 r.)
Nowa lista świąt nakazanych obowiązuje od Adwentu 2003, wcześniej obowiązywał układ po lewej stronie